آرشیو دروس کلام استاد محمد حسین حشمت پور 96-95

موضوع : ذات خدا متغیر

پرسش:ما میگوییم ذات خدا لا یتغیر است.از طرفی می گوییم گناه باعث ناخشنودی خدا و ثواب باعث خشنودی خدا می شود.آیا به این معنا نیست که ذات خدا متغیر است؟

پاسخ:

سوالی مطرح شده که مضمونش این است::خداوند داری صفت غضب و رضاء هر دو هست یعنی اگر بندگانی کار نیک انجام دهند خداوند خشنود میشود و اگر کار بد انجام بدهند خداوند غضب می کند؟

حالا در بعضی امورعفو کند و غضب نکند ودر بعضی امور عفو نکند و غضب کند.

علی ای حال خدا دارای صفت غضب و رضاء هست.وغضب ورضا دارای مستلزم این است که خداوند منفعل شود،یعنی از کار نیک منفعل بشود ودر مقابل کار بد ما عکس العمل نشان بدهد ،یعنی غضبناک بشود یا راضی بشود.

در حالیکه در خداوند انفعال،تاثرممکن نیست.چگونه جمع می کنیم بین اینکه خداوند متاثر و منفعل نمی شود و در عین حال غضب و رضای دارد،سوال این است.

جواب اینکه خداوند منفعل نمی شود ولی فاعل است.غضب در خدا به معنی ایجاد عذاب و رنج است.وقتی بنده ای کار بد انجام می دهد خداوند نسبت به اوغضبمی کند یعنی برایش عذاب آماده می کند،یعنی فعل خداست.

وقتی بنده ای کار نیک انجام می دهد خداوند برایش پاداش ایجاد می کند،و این هم فعل خداست.

پس رضاء و غضب در واقع کنایه ازکاری است که برای عبد خوشایند است و کاری که برای عبد رنج آور است.

وایجاد کار یعنی فعل ،پس خداوند فاعل است در این دو امرنه منفعل.ممکن است کسی ایراد بگیرد و بگوید کاربد من از ازل که نبوده است الان حادث شده است.وهمین منشاءشده که خدا نسبت به این فعل بشتابد.مادامی که این کار را نکرده بودم، خدا فاعل این جزاء نبود حالا که این کار و انجام می دهم ،خدا این فعل را صادر می کند.این فعل که از اول صادر نبود الان صادر شده است پس معلوم میشود که تحولی پیش آمده است که خدایی که نسبت به این فعل فاعل نبود فاعل شده است.پس بازهم انفعال هست،انفعالی که منشا صفت رضای و غضب نمیشود ولی منشاء آن فاعلیت آن فعل رنج آور یا آن فعل ملایم می شود،.فرقی نمی کند که خدا را منفعل ببینیم بخاطر پیدا شدن صفتی یا منفعل بدانیم بخاطر فاعل شدن فعلی.منفعل بودن برای خدا ممتنع است،.پس جواب اول نمی تواند ریشه اشکال را قطع بکند پس جواب دیگری بدهید.

ص: 1